زایلین، به اینگلیسی Xylene یا Xylol, و اسم شیمیش دیمتیل  بنزن (dimetyl benzene), که هر سه اسومر (isomer) دیمتیل بنزن هستش. در سال ۱۸۵۰ این حلال توسط یک فرد فرانسوی به اسم اگوست چاهر برای اولین بار  مجزا شد که بجای تار چوب استفاده شود. زایلین یکی از مهمترین حلالهای نه فقط اسپری رنگ بلکه کل صنعت رنگ محسوب میشود.

این حلال بیرنگ و اتش زا است و اهمیت صنعتی زیادی دارد. زایلین در صنعت پترو شیمی تولید میشود. زایلین هم با کاتالیساتور تولید میشود هم هم ۱ درصد نفت را تشکیل میدهد. در بنزین و سوخت هوا پیما هم موجود است.

در تولید زایلین بنزن و تلوئن هم تولید میشود. سه موادی که ب ت اکس اروماتیک نام دارند. این سه مواد اولیه با هم حلال روغنی و بیرنگ را تشکیل میدهند.

هر سال چندین میلیون تن زایلین تولید میشود. در سال ۲۰۱۱ یک شرکت جهانی بزرگترین تولیدی زایلین را در شرکت سنگاپور شروع کرد.

زایلین همانطور که گفته شد سه تا اسومر دارد به اسم ارتو، متا و پارا که موقعیت گروه متیل در مولکول بنزن را نشان میدهد. اسومر پارای زایلین از اسومرهای دیگر زایلین کاربردهای بیشتری دارد. این سه اسومر از نظر خاصیت با هم فرقهایی دارند. مثلا پارا اسومر نقطه جوش بالاتری دارد به دلیل اینکه راحتتر ستروکتور کریستال را به خودش میگیرد.

زایلین با اب و الکولهای مختلف یک اسوتروپ را تشکیل میدهد. اسوتروب به حلالی میگویند که مخلوط حلالهای مختلف باشد و به راحتی از هم جدا نشوند‌. وقتی زایلین با اب اسوتوپ تشکیل میدهد ۶۰ درصد حلال را زایلین تشکیل میدهد و درجه حرارت ۹۴.۵ درجه میجوشد. خود اسومرهای زایلین به تنهایی در دمای ۱۴۰ درجه میجوشد. درضمن دنسیتی زایلین ۰.۸۷ گرم در لیتر است و از اب کمتر است.

زایلین در هوا در مقدارهای ۰.۰۸ تا ۳.۷ قابل درک کردن بویایی است و در اب در مقدار ۰.۵۳ و ۱.۸ پپم قابل چشیدن است.

زایلین